De wandelroute loopt door het Vriendschapsbos met de Vriendschapssteen met een gedicht van Hieronimus Bosch. De beken zitten vol leven. Schaatsenrijders, rugzwemmertjes, schrijvertjes en stekelbaarsjes zijn allemaal te vinden op of in het heldere water van de beken. Verscholen in het Renkums Beekdal ligt boerderij het Everwijnsgoed. Vanaf de wandelroute is deze boerderij uit 1805 met zijn drie kapschuren goed te bewonderen. In 1627 was op deze plek ook al een boerderij te vinden. De route neemt een doorsteek door het
Renkums Beekdal. Hier kun je pas goed zien hoe mooi het beekdal daadwerkelijk is. Dat het hier al lange tijd een aangename plek is om te verblijven bewijzen de grafheuvels uit bronstijd. Al wandelend kom je langs diverse grafheuvels. Rechte lanen zijn kenmerkend voor landgoederen. Op Landgoed de Keijenberg zijn de lanen enkele jaren geleden opnieuw aangeplant. Ze beginnen al langzaamaan hun statige vorm te krijgen.
Staatsbosbeheer heet je welkom in Natuurinformatiecentrum De Beken te Renkum. Je komt er meer te weten over het Renkums Beekdal en de ecologische hoofdstructuur. Ook zijn er het jaar door wisselende tentoonstellingen.
Van hieruit starten wandelingen met de Boswachter, waarin je ook eens kunt kennismaken met de fauna van dit gebied en de onverwachte ontmoetingen onderweg. De boswachter kan veel vragen beantwoorden vanuit haar grote praktische veld kennis en jarenlange ervaring. De Beken is een - voormalige - boerderij. Op deze plek staaT al een boerderij sinds de 17e eeuw, er wordt hier dus al lange tijd geboerd.
Dit voorjaar zijn er vrijwilligers nodig voor de aanleg en het onderhoud van nieuwe kruidentuin voor bezoekers en de schooljeugd. Stekken van kruiden zijn welkom.
Route:
Loop in noordelijke richting langs de asfaltweg (Nieuwe Keijenbergseweg). Dit is met natuurinformatiecentrum De Beken aan je linker hand en landhuis de Keijenberg aan je rechter hand.
Sla linksaf na de tuin van het natuurinformatiecentrum (een klein paadje). Loop door tot bij een grote kei.
Vriendschapssteen
Het gedicht over vriendschap is beschreven in een wandelboekje van Nijhoff uit 1824: 'Wandelingen in een gedeelte van Gelderland'. Nijhoff trof het aan op een gedenknaald met een 'antieke lijkbus' (een urn) in het vriendschapsbosje. Het gedicht is van Jeronimo de Bosch. Dank zij een gift van de Lionsclub kun je nu van deze replica genieten. Jonkheer Munter liet in 1820 het herenhuis De Keijenberg bouwen. Door de Renkummers ook wel het kasteel genoemd. Het landgoed noemt hij voortaan De Beken. Ten noorden van boerderij De Beken heeft hij het zoals Nijhoff beschrijft "bevallig slingerbosje" of vriendschapsbosje laten aanleggen uit liefde voor zijn zus Margaretha Johanna. Voor haar was ook de steen met het gedicht.
Route:
Volg het paadje verder langs de beek tot een paadje aan je rechter hand
Leven in de Beek
Nu de waterlopen van de drie beken die naast elkaar lopen, hersteld zijn, stroomt er in alle drie koel en helder water. Door deze herstelmaatregelen hebben de kleine beekvisjes als stekelbaarsjes een goede biotoop gekregen om te leven. Ook watersalamanders zie je hier soms wegschieten. Daar waar de stroming niet zo sterk is, vind je in de zomer schaatsenrijders, die op het wateroppervlak lopen op jacht naar kleine beestjes en watertorren
Route:
Neem het paadje langs de beek in noordelijke richting met de beek aan je linker hand.
Loop door tot de asfaltweg en de bakstenen brug.
Brug over de beek
Hoe klein de waterlopen ook zijn, als je erover wilt, is een brug handig, anders kom je vast te zitten in de modder. Tot in de oorlog was er een gemetselde brug over deze bovenloop. Om de transporten van de Duitsers te verhinderen, heeft het verzet de brug vernietigd.
Na de oorlog is de overgang provisorische hersteld met een rioolbuis. Het Genootschap Redichem heeft zich in 2004 ervoor ingezet dat het bruggenhoofd weer in oude staat werd opgemetseld. Zo is de oorlogsschade hersteld.
Route:
Neem de asfaltweg over het bruggetje en loop door tot je aan je linker hand de boerderij (het Everwijnsgoed) ziet liggen.
Het Everwijnsgoed
Op alle zondagmiddagen in het zomerseizoen is er life-muziek, zijn er exposities en worden er workshops georganiseerd. Ook kun je onder leiding van een natuurgids het Renkums Beekdal bezoeken.
Op de plek van het Everwijnsgoed staat al sinds 1627 een boerderij. De huidige boerderij "Everwijnsgoed" werd in 1805 gebouwd door Jhr. Munter. De oorspronkelijke Betuwse T boerderij werd later uitgebreid met twee schuren; een staaltje van landelijke bouwkunst met goed uitgevoerd metselwerk en ellipsvormige bogen boven de deuren. Door jarenlange leegstand raakte de boerderij in verval.
Vanaf 31 december 1997 werd de boerderij eigendom van de Stichting Monument Everwijnsgoed. De boerderij is een rijksmonument.
Route:
Loop door tot er aan je linker hand een klein paadje het bos ingaat.
Oude en nieuwe wegenaanleg
Vanaf dit punt is het verschil tussen de oude en de nieuwe visie op de aanleg van provinciale wegen te zien. De oude provinciale weg ligt direct voor het Everwijnsgoed langs. Deze was aan weerszijden beplant met eiken. Waar de oude weg overgaat in het huidige fietspad is te zien dat deze weg een bochtig traject had. De nieuwe provinciale weg is rechtgetrokken en ligt op een dijklichaam in het beekdal. Vanwege de verkeersveiligheid zijn er geen bomen aangeplant.
Aan de overzijde van de weg is nog steeds zichtbaar waar het zand voor het dijklichaam werd weggehaald.
Route:
Neem het fietspad in westelijke richting.
Loop door tot er rechts van de weg een pad langs het weiland het bos in loopt. Steek de asfaltweg (Bennekomseweg) over en blijf staan bij het begin van dit pad. Kijk naar rechts.
Merkwaardige Boomvorm
Soms is de geschiedenis van een boom aan de buitenzijde af te lezen. Zo hier dit wel heel bijzondere exemplaar waar de top uit is verdwenen, meer dan 15 jaar geleden.
De onderste takken zijn tot grote kromme armen uitgegroeid. Door het regeneratievermogen van de boom is er een nieuwe top gevormd. Ondanks de nieuwe top blijft de schade van lang geleden zichtbaar.
Route:
Neem het zandpad langs de weilanden.
Loop door tot een kruising in het bos.
Breunis Erve
Als je goed kijkt zie je nog een voormalige oprijlaan met oude eiken erlangs. Waarschijnlijk hoort deze laan met eiken bij een verdwenen boerenerf met de naam Breunis Erve. Dit boerenerf is al aangegeven op oude kaarten van 1656 en 1712.
Op een topografische kaart van 1991 is te zien dat de oprijlaan recent nog langer was. Toen liep deze 'oprijlaan' langs de bosrand door tot aan de Bennekomseweg.
Route:
Neem het langzaam dalende bospad dat, richting het beekdal, loopt (in oostelijke richting).
Loop door tot vlak voor de bosrand en kijk rechts in de berm naar de peilbuizen.
Peilbuizen RIVM
Het RIVM, het ministerie in Den Haag heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu opdracht gegevens te verzamelen. Daarom zijn er hier twee peilbuizen, waarmee het RIVM de ontwikkeling hier in dit beekdal nauwkeurig in de gaten houdt. Het betreft hier waarschijnlijk de waterstandsmetingen.
Route:
Neem het pad dat door het beekdal loopt.
Loop door tot je de beekloop midden in het beekdal kruist.
Uitzicht over het Beekdal
Kun je ook genieten van het uitzicht over het Beekdal? Nu de beek zijn natuurlijke loop hier weer heeft gekregen, kun je in de loop van enkele jaren zien, hoe er weer een natuurlijke vegetatiezonering vanaf de hoofdbeek ontstaat.
Op zaterdag i juni 2013 fourageerde er een lepelaar in deze zandige beekloop, op zoek naar kikkervisjes.
Route:
Loop verder door het beekdal, steek aan de overkant de beek over bij het bruggetje.
Je staat op een kruising met een bankje.
Het Schilderslaantje
Dit bijzonder vormgegeven bankje met een plantgat voor een boom nodigt uit tot het stil genieten van het schilderachtige uitzicht over het Renkums beekdal.
Dat deze plek al langer een schilderachtige plek is te zien op VVV-ansichtkaarten uit het begin 20ste eeuw. De weg langs het beekdal (tussen de Bennekomseweg en Het Grote Huis van Quadenoord) wordt daarop 'het Schilderslaantje' genoemd.
De Veluwezoom was in de 19e eeuw en begin 20ste eeuw een favoriete plek voor de landschapsschilders van de Oosterbeekse school. Een paar schilders die in Renkum woonden waren Theophile de Bock en Hendrikus Alexander van Ingen. Van Ingen is bekend om z'n schilderijen met koeien. Ook op de schilderijen van De Bock zijn ze te vinden.
Route:
Neem het pad dat haaks op de beekloop de heuvel op gaat in oostelijke richting.
Loop door tot de kruising met de driehoekige betonnen paal. Links en rechts van het pad zie je diverse grafheuvels tussen de bomen.
Grafheuvels
In het bos hier liggen vier grafheuvels bij elkaar. Ook In Nederland komen evenals in het buitenland grafheuvelvelden voor. Ze liggen vaak op een opvallende plek in het landschap, zo hier aan de rand van het Renkums Beekdal.
Om te voorkomen dat de wortels van bomen de inhoud van de grafheuvels beschadigen, worden ze eens in de zoveel tijd vrijgekapt. De inhoud van zo'n grafheuvel bestaat vaak alleen maar uit anders gekleurde sporen in het zand en/of urnen met as die soms in verschillende periodes werden bijgezet. Een grafheuvel kan dus meerdere eeuwen dienst doen.
Route:
Neem vanaf de grafheuvels het pad in zuidelijke richting. (Dit is het pad tegenover de driehoekige betonnen paal)
Na ongeveer 100 meter gaat het bospad over in een nieuw aangeplante laan.
Steek de asfaltweg (Bennekomseweg) over en blijf de laan nog ongeveer 50 meter volgen tot het eerste kruispunt.
Herplanting lanen
De huidige opvatting van groenmensen is dat je lanen dan pas moet vervangen, als zestig procent van de bomen er tussen uit zijn. Men kapt dan de hele laan en plant deze opnieuw in. Zo is het hier ook gegaan. De beide elkaar loodrecht kruisende lanen in het bos zijn onlangs geheel vervangen.
In het buitenland zie je vaak dat verwijderde of gekapte bomen gewoon direct worden vervangen. Op een laan van 100 jaar maakt 10 jaar leeftijdsverschil niet veel uit.
Route:
Volg het bospad in noordwestelijke richting (dit is met het zijpad aan je rechter hand).
Loop door tot op de kruising met de nieuw geplante laan.
Natuurlijk Bos
De rondwandeling over de paden in dit bos volgt gedeeltelijk de oude padenstructuur van het bos behorende bij het Landgoed De Keijenberg, zo lijkt het op de kaart.
Het is een gemengd bos met zowel loofbomen als naaldbomen, doorsneden door twee grote lanen, die ook aan de overkant van de Bennekomseweg doorlopen.
De laanbomen zijn onlangs opnieuw gepoot, zodat de vervallen laan in ere is hersteld. De bospercelen zijn begrensd door rododendrons. Als ze in mei paars en roze bloeien, is het een prachtig gezicht. Zeker als ze wat uitgegroeid zijn.
Route:
Op de volgende kruising links af langs het weiland oplopen tot je links een paaltje en een grafheuvel ziet.
Volg het pad in zuidelijke richting met de bocht naar rechts mee.
Op de kruising rechtdoor.
Doorlopen tot vlak voor de volgende kruising.
Grafheuvel
Direct achter het bankje ligt een grafheuvel. Ook in de bronstijd werd Landgoed de Keijenberg dus al bewoond. Als je goed zoekt op de omliggende akkers als deze pas omgeploegd zijn, kun je misschien wel pijlpunten van vuursteen vinden. Ook in de bronstijd werden nog vuurstenen pijlen gebruikt voor de jacht. Jagers maakten deze punten in grote hoeveelheden, en zodoende kun je ze nog wel eens vinden, als je er oog voor hebt.
Bezoek anders eens het Museum in Nijmegen, daar kun je veel voorwerpen uit de bronstijd zien.
Route:
Blijf het pad volgen langs de bosrand tot rechts een pad tussen de weilanden doorloopt.
Landgoed de Keijenberg
Knooppunt op Landgoed de Keijenberg t.b.v. wandelroutes door Renkum en het Renkums Beekdal.
Route:
Neem dit pad tussen de weilanden door en loop door tot halverwege.
Ecologische verbindingszone
De lange ruige grasstrook naast het pad wordt weinig onderhouden, dat wil zeggen er wordt niet of zeer weinig gemaaid. Zodoende ontstaat er een gebied waar vlinders kunnen verpoppen en andere insecten zich in hun niche terug kunnen trekken. Het is voor degenen die hier een lekker hapje vinden goed toeven. Doordat de mens hier minder ingrijpt, kan zo'n strook grond dienen als een ecologische verbindingszone tussen twee anders gescheiden leefgebieden.
Route:
Volg het pad tot bij de asfaltweg en neem het pad dat tussen de bosrand en het weiland door naar beneden loopt.
Loop door tot de oude Eikenboom aan je linker hand.
Oude Eiken
Langs de rand van het weilandje staan een aantal erg oude Eiken. Ze zijn meer dan 100 jaar oud en dat is bijzonder omdat deze bomen de tweede wereld oorlog overleefd hebben. Oude Eiken hebben veel nestholtes voor de holenbroeders zoals de Mees en de Vink, maar ook de Bosuil vindt hierin een nestgelegenheid. Zijn de holtes groot genoeg dan kunnen er ook vleermuizen in zitten.
Route:
Volg het pad verder naar beneden.
Sla rechts af voor de speelweide.
Speelweide
Op deze nieuw aangelegde speelweide in het Renkums Beekdal kun je je prima vermaken.
Op zomerse dagen zie je mensen van de zon genieten, anderen spelen met water, en de broodjes, versnaperingen of hoe het eten ook mag heten, wordt uit de meegebrachte picknickmand gehaald.
Route:
Neem het pad dat rechts naast de beek loopt.
Volg het pad langs de beek tot je niet verder langs de beek kunt lopen.
Loop verder tot het pad bij een asfaltweg (Nieuwe Keijenbergseweg) uitkomt.
Loop de parkeerplaats voorbij tot je links een boerderij en rechts een landhuis ziet.
Huis de Keijenberg
Tussen de bomen verscholen ligt Huis de Keijenberg in de oude tuin. Het landhuis is opgetrokken in neorenaisssance stijl. Aan de achterzijde is een grote aanbouw gedaan. Dat komt omdat het huis in de loop der jaren diverse sociale- en zorgfuncties heeft gehad. Na 1948 werd het verhuurd als hervormd vakantie- en conferentieoord. Nu is het een woonlocatie van Woonzorgnet. De zichtas richting het beekdal met uitzicht over landgoed de Keijenberg en de verschillende beeklopen is onlangs hersteld.
De weg waarop je staat, de nieuwe Keijenbergseweg, is op een kaart uit de 18e eeuw aangegeven als schaapsdrift. Hierover werden de schaapskuddes naar de heidevelden gedreven.
Route:
Loop door tot voor de voormalige boerderij, nu natuurinformatiecentrum De Beken.
Natuurinformatiecentrum De Beken
Staatsbosbeheer heet je welkom in Natuurinformatiecentrum De Beken te Renkum. Je komt er meer te weten over het Renkums Beekdal en de ecologische hoofdstructuur. Ook zijn er het jaar door wisselende tentoonstellingen.
Van hieruit starten wandelingen met de Boswachter, waarin je ook eens kunt kennismaken met de fauna van dit gebied en de onverwachte ontmoetingen onderweg. De boswachter kan veel vragen beantwoorden vanuit haar grote praktische veld kennis en jarenlange ervaring. De Beken is een - voormalige - boerderij. Op deze plek staaT al een boerderij sinds de 17e eeuw, er wordt hier dus al lange tijd geboerd.
Dit voorjaar zijn er vrijwilligers nodig voor de aanleg en het onderhoud van nieuwe kruidentuin voor bezoekers en de schooljeugd. Stekken van kruiden zijn welkom.
